20 Kasım 2014 Perşembe

Nepenthes (Monkey Cup) Etobur Bitki İçin Gerekli Bilgiler

Nepenthes'ler Güney Doğu Asya, Hindistan, Madagaskar ve Avustralya'ya özgü tropikal bir etobur bitkidir. Genellikle ormanlık alanlarda sarılıcı şekilde yaşarlar. Bir diğer isimleri de "Monkey Cups"tır, neden böyle dendiğini yandaki fotoğraftan görebilirsiniz :)

monkey cups (afiyet olsun)   :))


Bir uyarı olarak tohumdan yetiştirme işine en azından tecrübe kazanana kadar hiç girmemenizi tavsiye edeceğim. Neden derseniz  2 sebebi var: birincisi, tohumdan yetiştirmenin çok zahmetli olması (ama zevki de başkadır tabii); ikinci neden ise bence aslı neden, nepenthes tohumları (özellikle aşşağı rakım türlerin) çok çabuk bayatlar. Neredeyse 2-4 haftada tohumların çimlenme yüzdesi sıfıra düşebilir. Zaten her nepenthes bitkisi çiçeğinde tek bir üreme organı barındırır yani ya dişidir ya da erkek; dolayısıyla tohum elde edebilmek için elinizde hem erkek hem de dişi olmak üzere 2 bitki olması ve bunların aynı zamanda çiçek açması gerekir, yani bu bitkinin tohumlarını bulmak bu kadar zorken birde tazesini bulmanız gerekir ki imkansız değil ama zordur, güvenilir satıcılar veya hobiciler bulmalısınız yoksa aldığınız tohumlar %99 bayat çıkacak ve hiç çimlenme olmayacaktır.


Nepenthes'lerin bakım şartları diğer etobur bitkilere göre oldukça farklıdır. Bu farklılıklar bazen diğer etoburların bakımından daha kolay gelse de bazı yönleriyle de Türkiye şartlarında ev ortamında nepenthes yetiştirmeyi oldukça zorlaştırmaktadır. Aşağıda genel bakım bilgilerine değindikçe bunu zaten fark edeceksiniz. Burada bizim yapmaya çalıştığımız nepenthes'lerin güzelliklerinden ülkemiz bitki severleri mahrum kalmasın diye evde pencere kenarında yetiştirmeye en uygun türleri bulup bizim için uygun ortama alıştırılmalarını sağlamak. Tabii ki bitkinin en uygun şartlarını sağlamak (küçük bir sera, teraryum,  vs ile) çok daha güzel görüntüler almamızı sağlayacaktır.
Nepenthes'ler temelde  deniz seviyesinden yüksekliklerine göre 5'e ayrılırlar. Hangi rakımda yaşadıkları onların ihtiyaçlarını farklılaştıracaktır. Ultra aşağı rakım (ultra lowland) 0-500 metrede yetişenler, aşağı rakım (lowland) 500-1000m, orta rakım (intermediate) 1000-1500m, yüksek rakım (highland) 1500-2000m, ultra yüksek rakım (ultra highland) 2000m +. 



N.macrophylla - Bu güzel bitki ultra yüksek rakım bitkisidir.
Işık:

Nepenthes'lerde en önemli görülen iki husus vardır birisi ışık konusudur (diğeri de nem). Nepentheslerin neredeyse tamamı bol ışık aydınlık sever, ibrik oluşturabilmesi, gelişebilmesi ve ibriklerindeki renklenmenin en güzel şekilde tamamlanabilmesi için ol ışığa ihtiyacı vardır. FAKAT, diğer venüs, sarracenia, gibi etoburlar direk güneş ışığını tercih ederken nepentheler yaşadığı ortamdan da anlaşılacağı gibi süzülerek gelen ışığı sever. Sonuçta ormanlık alanda yetişen bu bitkiler doğal ortamında güneş ışığını ağaçların arasından süzülerek gelecek şekilde alıyorlar. Ev ortamında da bunu pencere kenarına ama tülün arkasına bitkimizi koyarak sağlayabiliyoruz. Bitkimizin ışığı iyi alması kesinlikle ibrik üretimi için önemlidir.






Sulama ve Toprak:

Yine diğer bir çok etobur bitkinin tersine Nepenthesler aşırı sulanmadan, saksısının sürekli su içerisine oturtulmasından hoşlanmaz. Normal ev bitkilerimize benzer şekilde toprağının nemi  azalmadan belirli aralıklarla üstten sulama yapılması gerekir, toprağın tamamen kurumasına izin verilmemelidir. Diğer etoburlarda olduğu gibi saf su(veya diğer uygun suları) kullanmak faydalıdır ama nepentheslerde içme suyu da kullanabilirsiniz (çeşme suyu değil marketlerde satılan içme sularından) alacağınız suyun etiketinde iletkenlik değeri yazar iletkenlik değeri mümkün olduğunca düşük olsun, en fazla 100 olanları kullanın (örneğin nestle marka suyun iletkenliği 147 yani biraz fazla).

Toprak olarak yine sphagnum torfu ile yapılan karışımlar kullanılır fakat drenajı yüksek karışımlar tercih edilmelidir, yoksa kök çürümesi ihtimali artacaktır. Nepenthesler için en güzel malzeme bu konuda "kurutulmuş sphagnum yosunu (LFS)" dir.


N. Biacalcarata - Ultra Aşağı Rakım Bitkisidir. Dişleri ile ünlü bu bitki için en güzel yer güneş alan bir hamamdır diyebiliriz.   :)







Nem:

Evet nem nepentheslerde ki en önemli konulardan birisi. Nepenthesler bulundukları doğal ortamları sebebiyle yüksek nem seviyeleri isterler, bu bütün nepenthesler için geçerlidir ama bazı türler düşük nem oranına tahammül  edebilirler. Bazı türler düşük nemde hiç yaşayamazken bazıları yaşar ama ibrik yapmaz. Genel olarak en düşük nem oranının %60-70 olması beklenir, aşağı rakım türlerinde bu oran daha da yükselebilir. Bazı aşağı ve ultra aşağı rakım türleri neredeyse hamam içerisinde yaşamak isterler (çok sıcak +çok nemli). Ortalama bir evde pencere kenarları %40-50 civarında olabilir, bizde buna uygun türlere yöneliyoruz tabii   :)


N. Truncata - Bu güzel tür, büyük ibriklere sahiptir ve bizim için en güzel yanı biraz uğraş ile pencere kenarına alıştıra bileceğimiz bir tür



Sıcaklık:

Sıcaklık konusu hangi rakımda yaşadığına göre değişmektedir. Gece - gündüz sıcaklık farklıkları aşağı rakım türleri için göreceli daha önemsiz olsa da, orta rakım türleri için biraz daha önemli, yüksek rakım türleri için ise çok önemlidir. Yüksek rakım türlerinde gece-gündüz arasındaki bu sıcaklık değişimini sağlamanız bitki  için elzemdir. Aşağıdaki sıcaklık bilgileri genel bilgilerdir türlere göre farklılık gösterebilir.




Gündüz sıcaklığı
Gece sıcaklığı

Ultra aşağı rakım:
30-35 C0
20-25 C0
Aşağı rakım:
27-32 C0
17-21 C0
Orta rakım:
24-29 C0
14-18 C0
Yüksek rakım:
21-27 C0
10-16 C0
Ultra yüksek rakım:
18-24 C0
7-13 C0

 
N. Rajah - En büyük ibriklere sahip tür. Yüksek rakım bitkisidir bazen ultra yüksek rakımda da görülebilir.




11 Kasım 2014 Salı

Venüs Sinek Kapan Bitkisi Dikim Rehberi


Venüs sinek kapan bitkilerimiz asidik ortam seven ve bulunduğu toprakta veya sulandığı suda tuz-mineral benzeri çözünmüş maddeleri kesinlikle istemeyen bitkilerdir. Bu sebeple de kullandığımız torf özel bir torf olan sphagnum torfudur. Tabii ki etobur bitkilerimizde özellikle toprağın asidik özelliğini yitirdiği ve tuz-mineral gibi etoburlar için oldukça tehlikeli olan bazı maddelerin birikmiş olabileceği nedenlerinden yola çıkarak torf değişimi yapmak gerekir. Diğer saksı bitkilerimizde olduğu gibi her toprak değişiminde saksı büyütmek gibi bir durumumuz yok Venüsler'de genel olarak yetişkin Venüs'ler için 9cm civarı yüksekliği olan bir saksı yeterli olacaktır, sadece toprak değişimi yapıp bitkiyi yine aynı saksıya dikebilirsiniz (saksıyı temizlemek kaydıyla).

Şimdi gelelim toprak değişim işlemine......


Torf karışımını çok bastırmadan hafif gevşek bir biçimde saksınıza doldurun. Torf karışımı saksınızı bir miktar aşacak şekilde tepe oluşturmanız iyi olacaktır, çünkü hafif gevşek doldurduğunuz harcınız zamanla çökme yapacaktır. Bu şekilde saksınızı doldurmanız çökme durumunda bitkinizin saksı yüzeyinden aşağıya mümkün olduğunca az kaymasını sağlayacaktır.






Köklerin girebileceği kadar derin ve rizomun girebileceği kadar geniş bir delik açınız.













Fotoğrafta görüldüğü gibi bitkinizin yapraklarını nazikçe bir arada tutarak beyaz rizom kısmını ortaya çıkartınız. Yaprakları bir arada yukarı kaldırırken oldukça nazik olmalısınız.

Kalem gibi bir cisim yardımıyla uzun kökleri deliğin dibine doğru nazikçe ittirebilirsiniz. Diğer bitkiler gibi kökleri ayırmak yada siyah kökleri çürümüş diyerek kesmek hatalı olacaktır. Sadece olduğu gibi ekiniz. Bitkinizi beyaz rizom kısmı torfun hemen altında kalacak şekilde dikiniz, fazla derine dikim yapmaktan kaçınmanız gerektiği gibi rizomu torf üstünde de fazla bırakmayınız.





Bitkinizi yerleştirdikten sonra fotoğraftaki gibi kenarlarından hafifçe bastırmanız yeterlidir. Torfu çok sıkıştırmanız sakıncalıdır.












                                 Fotoğraflar  alıntıdır.